Kontynuujemy temat z poprzedniego numeru, czyli poznawania programów do grafiki wektorowej. Wychodzę z założenia, że macie program już na dysku twardym. Przypominam, że bazujemy na DrawStudio w wersji Lite z „CU Amiga Magazine”.

Zrzut 1

Katalog DrawStudio zawiera w sobie dwa foldery: DrawStudio i DrawStudioFPU. Mają bliźniaczą strukturę katalogów, różnią się plikiem wykonywalnym. Na współczesnych konfiguracjach nie ma to istotnego znaczenia, czy będziemy korzystać z wersji FPU czy zwykłej.
DS_Lite_Extras, PSFonts i DSMiscRexxVol2 zawierają różne dodatki, ale przed ćwiczeniami nie będziemy tam zaglądać.
Do wypromowania użyłem New Mode, więcej o tym w tym numerze w artykule o uruchamianiu starszego oprogramowania.

Uruchamiamy DrawStudio.
Na górnej belce ostatnia pozycja Settings-Prefs otwiera okno ustawień. Pierwsze to w zakładce Memory dopisałem po jednym zerze dla zwiększenia limitu pamięci dla fontów i operacji cofnięć.
Kolejna pozycja Paths (Zrzut 2) zawiera możliwość zdefiniowania ścieżek dostępu. Domyślnie jest ustawienie tylko dla skryptów (Rexx). Możemy podać ścieżki dla projektów (Default project path) i obrazków (Default bitmap path).

Zrzut 2

Istotne jest Setting-Display (Zrzut 3).

Zrzut 3

Display type przestawiłem z 1 Bit na 24 Bit. Tam gdzie wchodzi się przez Choose mam Board 0: 1920×1080 ARGB32 i 256 kolorów. Co sobie wybierzemy w Overscan nie ma znaczenia.

Zrzut 4

Mimo że mam tak jak na Zrzucie 4, okno wyboru (Zrzut 3) zawsze ma pozycję PAL, ale nie ma co się tym zajmować. Wchodzenie i próby przestawiania są bezzasadne, i skutkują najczęściej przełączeniem się w tryb 16 kolorów. Bierzmy się za program.
Opcje w DrawStudio są łatwe do opanowania, bo nie ma ich wiele. Mamy do czynienia z klasycznym interfejsem – po lewej stronie znajduje się pasek narzędzi, natomiast górne menu zawiera opcje do tych narzędzi, jak i pozostałe funkcje programu.

Pasek narzędzi (Zrzut 5) składa się z dwóch bloków. Opis narzędzia pokazuje się po najechaniu wskaźnikiem myszy na niego.

Zrzut 5

Podaję kolejno skrót klawiaturowy, nazwę narzędzia i do czego służy
p – Pointer (wskaźnik) – do przesuwania obiektów, zmiany wielkości i edycji
h – Hand (ręka) – do przeciągania pracy, chodzi o przesuwanie obszaru roboczego np. gdy pracujemy na powiększeniu (jak przesuwanie kartki ręką); z wciśniętym Shiftem działa szybciej
f – Freehand (z wolnej ręki) – do swobodnego rysowania krzywymi
l – Line (linia) – do tworzenia prostych linii
r – Rectangle (prostokąt) – z wciśniętym Shiftem tworzy kwadrat
c – Ellipse (elipsa) – z wciśniętym Shiftem tworzy koło
s – Rotate (obrót) – do obracania obiektów
m – Magnify (powiększenie) – klik bądź zakreślenie pola daje powiększenie
t – Text (tekst) do edycji i tworzenia obiektów tekstowych
b – Bezier/Polygon (krzywe Beziera/wielokąty) – klik i przeciąganie tworzy obiekt, dwuklik kończy tworzenie obiektu
o – Rounded rectangle (zaokrąglony prostokąt) – tworzy prostokąt o zaokrąglonych rogach, z wciśniętym Shiftem będzie to kwadrat
a – Arc (łuk) – tworzy łuk na bazie elipsy, przy czym drugi klik ustala kąt wycięcia
Alter object pen colour – zmiana koloru pióra obiektu, czyli kolor obrysu
Alter object fill colour – zmiana koloru wypełnienia obiektu
Alter object line dash – zmiana kreski linii obiektu; pozwala zamienić linie ciągłą na jedną z 8 wersji linii przerywanej
Alter object line thickness – zmiana grubości linii obiektu
Alter object line end – zmiana końca linii obiektu (np. na grot strzałki)

Jeśli chodzi o górną belkę, to składa się ona z zakładek zawierających kolejne opcje. Są przy nazwach podane skróty klawiaturowe w kombinacji z klawiszem A (Amiga), ale już nie podaję, żeby nie zaciemniać tekstu.

Project
New – tworzenie nowego projektu
Open – otwarcie istniejącego; domyślne rozszerzenie plików to *.dsdr
Place – pozwala na umieszczenie w naszym projekcie innej gotowej pracy bądź np. obrazka (i do tego najczęściej używa się); odbywa się to przez importowanie, czyli dostajemy przymiar którym zakreślamy pożądany obszar, i importowany obiekt będzie dokładnie tyle zajmował
Save – zapis poprzez nadpisanie aktualnie otwartej pracy
Save as – zapis pod nową nazwą
Close – zamyka dokument
Print – drukowanie
Export-Bitmap – do zapisu dokumentu w formacie obrazka; przykładowo możemy wyeksportować wszystkie obiekty, cały dokument czy tylko zaznaczony obiekt; możliwości zapisu do formatów: BMP, GIF, IFF-ILBM, JPEG, PCX i TIFF
About – metryczka programu
Info – informacje na temat dokumentu (liczba operacji możliwych do cofnięcia, ilość obiektów, ile zajmuje pamięci, ile jest wolnej pamięci w komputerze i podobne)
Close – zamyka program

Edit
Undo – cofnij
Redo – ponów
Cut – wytnij
Copy – skopiuj
Paste – wklej
Delete – wymaż (skasuj)
Clone – sklonuj
Duplicate – stwórz kopię
Select all – zaznacz wszystko

Tu chcę wspomnieć o tym, że klon i duplikat powinny działać różnie. Klon powinien uwzględniać wszystkie zmiany w oryginale – co zmienimy w oryginale, to zmienia się i w klonie. Natomiast duplikat jest tylko kopią, będącą oddzielnym bytem. U mnie nie działa to, funkcje te dają ten sam efekt (kopia obiektu).
Jak łatwo zauważyć, same dwie pierwsze pozycje to już jest 20 opcji – musiałbym napisać książeczkę będąca instrukcją obsługi, wręcz podręcznik programu, dlatego podam tylko z grubsza o co chodzi.

Wszystkie polecenia są oparte na prostym angielskim, i w przyszłości menu nie będzie tak rozpisywane. Jeżeli ktoś nie zna języka – proszę przyswoić powyższe słówka, bo to są podstawowe opcje powtarzające się w niemal wszystkich programach.

Czas coś podziałać.
Na tę chwilę interesuje nas katalog Projects w folderze programu. Będą tam trzy projekty (samochód Formuły 1, scyzoryk i napisy). Wybierzmy napisy – plik to TextEffects.dsdr (Zrzut 6).

Zrzut 6

Niestety wersja Lite ma pewne ograniczenia, i o ile nie dotyczą one narzędzi, o tyle zauważymy je w wyeksportowanych plikach (brak obsługi głębi kolorów 24 bit). Niemniej powyższy obrazek demonstruje część możliwości. Napisy pokazują użyte funkcje: Gradient – użycie gradientu, Warp! – wykręcanie napisu, Transparent – przezroczystość, Shadow – rzucanie cienia i Fade – zanikanie.

Istotna informacja niezbędna w dalszej pracy – przy zamykaniu projektów wyskakuje taka tabliczka:

Zrzut 7

Klik w OK spowoduje zamknięcie pracy bez wprowadzania zmian (jeśli to był nowy projekt – wszystko tracimy), Save to zapisanie naszych działań, a Cancel to powrót do pracy.

Stwórzmy wreszcie coś. Zaczniemy od tekstu.

Ćwiczenie 1 (Zrzut 10)
Cel: stworzenie ozdobnego napisu

Otwieramy nowy projekt i wybieramy nadrzędzie Text. Następnie z górnej belki Text-Size-48 pkt. Lepiej wybrać duży napis, łatwiej widać na nim użyte efekty. I piszemy cokolwiek. Następnie wybieramy narzędzie Pointer i klikamy w napis. Obiekt jest aktywny, teraz wybieramy z górnej belki opcję Text-Font i tam w okienku możemy zmienić krój czcionki na inny (Zrzut 8).

Zrzut 8

Następnie wybieramy (na pasku narzędzi) kolor wypełnienia napisu i obrysu liter. Jeżeli na tym etapie coś nie działa (np. nie zmienia się kolor obrysu mimo tego, że go wybraliśmy) trzeba wybrać z górnej belki polecenie Object-Convert to-Bezier. Z tym że po tej operacji zostaną utracone właściwości czcionki (napis zamieni się w krzywe wektorowe), co w praktyce oznacza brak możliwości zmiany kroju. Nie będą również działały inne ustawienia dla fontów np. zmiana wielkości, ale z tym łatwo sobie poradzić – można napis rozciągnąć zwyczajnie myszką, z wciśniętym klawiszem Shift aby rozciągało go proporcjonalnie. Czyli efekty w napisie stosujemy wtedy, gdy mamy pewność, że nie będziemy go zmieniać. Tak naprawdę to żadne utrudnienie, bo „zrobienie napisu” to przecież napisanie ledwie wyrazu. No ale wspominam o tym żeby wiedzieć.

Żeby mieć większy wybór fontów trzeba wybrać z górnej belki Text-Font Manager i w okienku jakie pokaże się wskazać poprzez klik w Add dir ścieżkę do katalogu PDFonts (Zrzut 9).

Zrzut 9

Jeżeli chodzi o dodawanie efektów to najbardziej istotne są w zakładce Effects-Rexx, przy czym nie do końca działają tak jak chcielibyśmy. Na przykład cień jest od razu oddzielnym bytem, a użycie funkcji Undo nie spowoduje zniknięcia cienia lecz jego modyfikację. Efekty te są przeważnie nie tyle zmienianiem tekstu, co służą do urozmaicenia napisów, takie obiekty towarzyszące.

Zrzut 10

Ćwiczenie 2
Cel: modyfikacja parametrów w napisach, tworzenie własnych wypełnień

Powyższe ćwiczenie to było takie wstępne. Właściwe tworzenie napisów odbywa się przy pomocy innego narzędzia.
Otwórz ponownie projekt TextEffects.dsdr. Użyjemy go do modyfikacji ustawionych parametrów w napisach, aby poznać nowe opcje.
Po otwarciu projektu sięgnij do górnej belki i wybierz Object-Attributes. Pokaże się zakładka Colours (Zrzut 11) mająca odpowiednio ustawienia dla Pen (obrys) i dla Fill (wypełnienie).

Zrzut 11

Klik w przyciski Edit otwiera listy (Zrzuty 12a i 12b), ale to są części tej samej listy.

Zrzut 12a
Zrzut 12b

Kolejny klik w Edit zaprowadzi nas do okna Edit colour (Zrzut 13).

Zrzut 13

Ale to wszystko dzieje się jeśli zmieniamy ustawienia dla rodzaju wypełnienia Solid (jednolite). Jak popatrzymy na Zrzut 11 to mamy jeszcze None, Pattern, Gradient i Bitmap.
None jest przydatne jeśli chcemy mieć napis bez obrysu bądź pusty.
Pattern ma swoją listę wyboru (Zrzut 14a) i inny edytor (Zrzut 14b).

Zrzut 14a
Zrzut 14b

Gradient również (Zrzuty 15a i 15b).

Zrzut 15a
Zrzut 15b

Może się zdarzyć że przy użyciu Load zobaczymy puste okno, najczęściej w sytuacji gdy zmienimy kategorię wypełnienia (np. z Pattern na Solid). Trzeba wtedy wskazać plik z listą. Będzie monit jak na obrazku (Zrzut 16).

Zrzut 16

Ja przy wyborze gradientu klikałem No, tym samym nie usuwając bieżącego otwartego pakietu, i otwierałem kolejne (są w DS_Lite_Extras/Gradients). Zbudowałem w ten sposób „superlistę” zawierające w sobie wszystkie dostarczone z programem gradienty (zapisałem ją oczywiście). Mi tak było wygodnie, ale ktoś inny może skorzystać z tego, że można tworzyć własne, i chcieć mieć listy tematyczne (np. oddzielna lista na przezroczystości). Listy muszą być oddzielne dla różnych typów wypełnień.

Przykładowe efekty edycji ustawień wczytanego projektu pokazuje Zrzut 17 (porównajcie ze Zrzutem 6).

Zrzut 17

Bardzo dużo miejsca poświęciłem robieniu napisów, ale są ważne powody: duży wybór funkcji, i najmniej stresujące w porównaniu z używaniem innych narzędzi w DrawStudio.

Ćwiczenie 3 (Zrzut 18)
Cel: wstawianie obrazków, nakładanie napisu

Nadszedł czas zrobić użytek z poznanych możliwości programu.
Obrazki wstawiamy opcją Project-Place. Jeżeli chcemy wyrównać wybrane elementy względem siebie, można to robić strzałkami na klawiaturze. Z wciśniętym klawiszem Shift przesuwanie jest szybsze. Jeżeli obrazki nie dadzą się spasować, można je układać „na zakładkę”, i potem za pomocą opcji z belki w Object-Arrange-… ustalić ich kolejność.
Użyłem obrazków z zasobów programu, ale nic nie stoi na przeszkodzie żeby tą metodą zrobić własną pocztówkę.

Zrzut 18

Ćwiczenie 4 (Zrzut 19)
Cel: nauka tworzenia własnych obiektów.

Pierwszy zonk jaki zaliczyłem to: jak uzyskać figury inne niż na pasku narzędzi, choćby zwykły trójkąt? Spróbujmy.
Na tym etapie poznawania programu miałem chwile zwątpienia. Wspomniany trójkąt zrobiłem przez odjęcie węzła z prostokąta. To co widać na obrazku to są modyfikacje początkowego prostokąta widocznego w lewym dolnym rogu zbioru figur.

Zrzut 19

Wyjaśnienia wymaga jak powstawały poszczególne obiekty. To co wygląda jak koperta jest to tryb edycji węzłów, dlatego nie widać koloru tylko same odcinki.
Narzędzia są na belce w sekcji Bezier:
Edit Points, Add Points, Delete Points – narzędzia edycji węzłów, można je przesuwać, dodawać i usuwać. Tak tworzymy nowe kształty – węzły dają się przeciągać, i im jest ich więcej, tym bardziej skomplikowane kształty możemy tworzyć.
Make Open i Make Closed służą do otwierania i zamykania obiektu. Widać to w dolnym rządku na ostatnich dwóch prostokątach, w których w trybie edycji węzła rozciągałem jeden bok figury. Jak widać przy obiekcie otwartym wypełnienie jest, ale ono w miejscu niedomknięcia nie ma krawędzi.
Opcje Make compound object i Splite compound object służą odpowiednio do scalania i rozdzielania obiektów. Jest to przydatne na przykład wtedy, gdy rysujemy odcinkami, i potem chcemy, żeby po złożeniu dawały się przesuwać jako całe obiekty (np. w diagramach). Nie stosujemy tego do scalania pełnych obiektów, tylko tych ze stawianych kresek.

Gwoli uzupełnienia, we współczesnych programach są opcje umożliwiające przerabianie gotowców, i jest to zrobione niesamowicie wygodnie. Zrzut 20 pokazuje jak rozwiązane jest to w windowsowym Serif DrawPlus X8.

Zrzut 20

No ale nam zachciało się staroszkolnego dłubania, więc brniemy dalej.

Ćwiczenie 5 (Zrzut 21)
Cel: pierwsza własna praca w wektorach

Pierwszy kieliszek to trzy elementy. Stopa zrobiona jest z elipsy, nóżka to trójkąt zrobiony z wąskiego, pionowego prostokąta, a czasza powstała przy użyciu narzędzia Arc. To prymitywna wprawka, która ma was ośmielić. Drugi kieliszek wymaga wyjaśnienia jak powstała czasza. To są dwie elipsy, do których w górnej części dodałem węzły, a potem najwyższy usunąłem, dzięki czemu te elipsy „ściąłem”. Żeby ładnie pasowało zrobiłem to w ten sposób, że po ścięciu pierwszej elipsy sklonowałem ją i przyciąłem klona drugi raz, dzięki czemu krzywizna obu elementów po złożeniu jest idealna.

Zrzut 21

Czas na ostatnie ćwiczenie, łatwiejsze i przyjemniejsze. Mi przynajmniej to co pokażę otworzyło oczy na program (w sensie „przestał mnie uwierać”).

Ćwiczenie 6 (Zrzut 22)
Cel: tworzenie własnych kształtów „z ręki”

Nie pokazywałem rysowania. Były kształty ale nie było typowego stawiania kresek. Tak jak koło i okrąg różnią się (okrąg jest pusty), tak i jest w programie, Niestety nie wykombinowałem jak zalewać takie puste figury, ale musi być jakiś sposób. Przecież byłoby to niedorzecznością jakby się nie dało. Tworzenie kolejnych obiektów poprzez przerabianie istniejących prymitywnych możliwości typu koło i kwadrat to byłaby jakaś masakra.
Nie wiem, może da się to zrobić w cywilizowany sposób, ja sobie poradziłem poprzez rysowanie z ręki.

Zrzut 22

Na zrzucie widać narysowanego jakiegoś głupka, nie jest to istotne, opisuję zasady. Oczy robimy z elips. Po zrobieniu jednego oka i pokolorowaniu go, łączymy elementy używając opcji Object-Group. Następnie Edit-Clone, dzięki czemu oczy będą jednakowe. Pisałem wcześniej, że Clone i Duplicate dają ten sam efekt. To prawda, ale nie do końca, jest pewien detal. Przy wybraniu Clone tworzona jest kopia z małym przesunięciem względem oryginału, a przy Duplicate otwiera się okno dialogowe w którym można zmienić pewne parametry, ale domyślnie kopia tworzona jest w tym samym miejscu co oryginał (na nim).
Oczy możemy ustawić narzędziem Rotate. Uszy narysowałem narzędziem Freehand i przesunąłem na spód.
Problemem okazał się uśmiech. I tu wyszła fajna rzecz w DrawStudio – kształty rysowane z ręki zalewane są automatycznie. Nie trzeba robić dwukliku na ostatnim węźle jak w wielu programach, choćby nie wiem jak nabazgrać to program to domknie. No tak, ale tym sposobem nigdy nie narysowalibyśmy odręcznej krzywej, prawda? Rozwiązanie okazało się proste – trzeba wejść w atrybuty obiektu (Zrzut 11) i przestawić wypełnienie na None. Po prawej stronie „twarzy” widać ten sam „uśmiech” z wypełnieniem i bez niego, to jest ten sam obiekt. Jest to niestarannie zrobione, ale po wsunięciu pod nochal nie widać mankamentów. Kąciki ust to zwykłe odcinki.
Szyja i sweterek były szkicowane. I znów – ten spłachetek obok to pokazuję że można, nawet niestarannie, narysować szyję po to by ją wsunąć pomiędzy inne obiekty. No bo nie odkryłem (a może nie da się) jak wypełniać puste obiekty.

Cóż, dopiero w tym miejscu zaczyna się „mięsko”, a tu trzeba kończyć. Nie opisałem wszystkiego (np. jak kłaść napisy wzdłuż krzywych, czy jak kreatywnie wykorzystać duplikowanie). Podam kilka rzeczy już skrótowo, resztę musicie odkryć sami (a do odkrycia jest sporo, z tego co widzę po DS_Lite_Extras).

W lewym dolnym rogu jest coś takiego jak Page (strona) i Layer (warstwa). Można tworzyć nowe i przełączać się między nimi. Warstwy działają tak, że widoczne są wszystkie, ale naraz wybrana jest tylko jedna. Pozostałe są nietykalne, więc pracując nic nie zepsujemy na innych warstwach.
Rysujcie grubymi liniami, lepiej widać wtedy wszelkie nierówności odcinków; grubość można zmniejszyć jednym kliknięciem, gdy obiekt jest gotowy.
Do rysowania prostych kształtów warto używać klawisza Shift, dzięki czemu odcinki są kładzione równo.
Fajną cechą jest możliwość zaznaczenia kilku obiektów (w przypadku wyżej np. zakreślenia całości) i jednym kliknięciem zmiana grubości wszystkich linii naraz.

Istnieje spolszczenie do DrawStudio, do pobrania z Aminetu, ale obecnie nie wyświetla poprawnie polskich znaków; wymagana jest konwersja z AmigaPL na ISO.
DrawStudio jest stabilny. Dwa razy mi „grimował”, ale to nie wywalało programu – zjechałem ekranem w dół, zamknąłem tabliczkę pod spodem, i dłubałem w programie dalej. W razie kłopotów z odświeżaniem obiektów użyjcie narzędzia Hand.

W zeszłym numerze czasopisma obiecałem szkółki DrawStudio i AmiFIG-a. Niestety wychodzi to obszernie, a nie ma sensu na siłę skracać tekstów, bo wtedy nie spełnią swojej roli. Nie chciałem dzielić tematu na odcinki, bo ukazujemy się co kwartał.
Udało się omówić konfigurację, większość narzędzi, i zamieścić kilka ćwiczeń. Nie opierałem się na żadnych materiałach, być może to pierwsza szkółka DrawStudio na świecie, po 22 latach od wydania. Program odkrywałem sam, idąc od zera, więc pewnie można było opisać go lepiej.

Mam w planie jeszcze odkurzyć kilka takich wykopalisk, ale to wszystko dopiero się okaże. To muszą być programy, które działają w miarę stabilnie pod nowym AmigaOS.

Podejdźcie do DrawStudio z wyrozumiałością i nie zniechęcajcie się. Dołączone do niego jest wiele dodatkowych projektów, ale nie wszystkie są wyeksportowane do IFF, dlatego warto przeglądnąć oryginalne pliki *.dsdr. Wiedzcie, że niektóre mają wiele stron, a nieliczne przydatne adnotacje. Zamieszczam niektóre z nich, powinno was to zachęcić.

Kiedyś trzeba postawić kropkę, więc – powodzenia.

’truman burbank’ – Amiga NG (3) 2/2018

—> do spisu artykułów

Dodaj komentarz