WinUAE czy MorphOS, co lepsze? Jak to sprawdzić, jak przetestować i czy w ogóle ma to sens? MorphOS to zupełnie inny system w porównaniu do AmigaOS 3.x. Nie potrzebuje tylu patchy, nakładek i łatek aby działać w miarę poprawnie. Więc jak testować? Skupić się tylko na mocy obliczeniowej emulowanych procesorów 68k? Czy może brać także pod uwagę „walory użytkowe” systemów?
WYBORY, WYBORY…
Jak wybrać programy do testów? Które? Dla jednego Giana Sisters to jedyny program jaki chciałby uruchomić, natomiast inna osoba będzie chciała PageStream lub Lightwave.
Innym problemem jest wybór trybu „uruchamiania” programów. Czy wybrać taki program, który uruchomi się bezpośrednio pod systemem, czy może korzystać też z UAE pod MorphOS-em? Miałem duże obawy, że UAE pod MorphOS-em może w jakiś sposób zakłócić wyniki. UAE jest jednak osobnym programem, który uruchamia kolejne programy i nie wiadomo jak to wpływa na ogólną wydajność takiej emulacji.
Kolejnym dylematem był wybór komputera dla WinUAE. Czy wybrać nowego AMD Ryzen, czy może coś starszego w stylu Phenom II lub nawet Core 2 Duo?
Ostatecznie wybrałem następujące komputery:
Power Mac G5 Dual 2.0 GHz, 4 GB RAM DDR 400 (MorphOS widzi ok. 1.8 GB RAM), dysk SSD 120 GB SATA 150 + HDD 2 TB WD SATA, Radeon 9600 XT 128 MB VRAM.
Dla WinUAE – PC z procesorem AMD Ryzen 3 1300x, 16 GB RAM (512 MB RAM dla WinUAE), dysk SSD 512 MB NVMe + HDD 2 TB Seagate SATA, GF 1050 Ti 4 GB VRAM (512 MB VRAM dla WinUAE).
WinUAE w wersji 4.0.1 (64 bit), ustawienia WinUAE wyglądają następująco:
CPU – 68040 JIT
CPU Emulation Speed – Fastest possible
FPU – CPU Internal
JIT Cache – 16 MB
GFX – UAE Zorro III – 512 MB VRAM
RAM – 2 MB Chip RAM, 512 MB Z3 Fast RAM
ROM – Kick 3.1 – 40.68
Największe obawy jakie miałem podczas robienia testów to:
- różnice w prędkości odczytu z dysków. Power Mac G5 ma odczyt z SSD na poziomie 120-130 MB/s, natomiast PC 2800-3000 MB/s; nie wiedziałem na ile wpłynie to na ogólne wyniki.
- różnice w prędkości pamięci RAM – DDR1 vs DDR4 – nie da się ukryć, że DDR4 – 3000 MHz są dużo szybsze od DDR1 – 400 MHz
Dlaczego taki a nie inny wybór konfiguracji?
Otóż skoro wybieram jedną z szybszych maszyn dostępnych dla MorphOS-a, to uczciwie jest wybrać w miarę szybkiego PC. AMD Ryzen 3 nie jest może demonem prędkości, ale przedstawia, moim zdaniem, przeciętnego PC dostępnego w sklepie za rozsądną cenę, nie każdy przecież posiada Core i9.
System, jaki wybrać? MorphOS 3.11 jest naturalnym wyborem. Więc skoro w przypadku NG wybrałem najnowszy system, tak samo w przypadku WinUAE zdecydowałem się na najnowszy dostępny system dla procesorów 68k – AmigaOS 3.9.
W obydwu przypadkach system jest w konfiguracji takiej jak robi to instalator. W przypadku AmigaOS 3.9 zainstalowane zostały patche BoingBag 1 oraz 2, oraz pakiet MUI 3.8 i Picasso 96 dla emulowanej karty graficznej.
W obu przypadkach rozdzielczość systemu ustawiona jest na:
- 1920×1080 – 32 bit – WinUAE UAE Graphics
- 1920×1080 – 24 bit – Radeon 9600 PRO
W przypadku MorphOS mam też włączone opcje graficzne – Pozwalaj na podwójnie buforowane ekrany oraz Pozwalaj na potrójnie buforowane ekrany.
Skoro wybór komputerów mamy za sobą, czas wybrać programy, które będą użyte do testów.
Wybór programów wbrew pozorom nie był taki prosty, bo jak pisałem wcześniej, każdy chciałby przetestować inny.
Dlatego podział wyglądał następująco:
- gry – ADoom, Quake, Exodus, Payback, Genetic Species, Napalm
- użytki – Final Writer, PersonalPaint 7, VoodooX
- programy shellowe – mpega
- benchmark – SysSpeed 2.6
- dodatkowo różne gry „niedosowe” które próbowałem uruchomić zarówno pod WinUAE jak i UAE w MorphOS-ie.
TESTY, TESTY, TESTY…
Pierwszym programem jaki uruchomiłem był SysSpeed 2.6, program ten należy do tzw. benchmarków. Program ten testuje, przynajmniej w teorii, różne funkcje systemu, wydajność pamięci, dysku itd.
Oczywiście nie ma sensu testować prędkości odczytu z dysku, skoro PC posiada dysk SSD NVMe, natomiast Power Mac G5 dysk SSD SATA.
I tak, wg SysSpeed prędkość emulacji CPU oraz FPU wynosi
WinUAE – CPU – 2125 MIPS FPU – 822 FLOPS
MorphOS – CPU – 94 MIPS FPU – 47 FLOPS
Każdy test wykonywałem zawsze cztery razy, tak aby mieć pewność i tutaj niespodzianka, przy drugim przeprowadzeniu testu otrzymałem następujące wyniki:
WinUAE – CPU – 2514 MIPS FPU – 890 FLOPS
MorphOS – CPU – 16013 MIPS FPU – 481 FLOPS
Wysoki wynik w przypadku MorphOS-a jest spowodowany najprawdopodobniej tym iż emulator 68k w systemie w jakiś sposób „buforuje” wykonywany kod i po którymś uruchomieniu wykonuje go zdecydowanie szybciej.
Kolejnym testem wykonanym przez program SysSpeed był test modułu intuition.
Tutaj było totalne zaskoczenie, moduł intuition działa szybciej w systemie MorphOS niż w AmigaOS 3.9 pod WinUAE – średnio moduł intuition jest 1.5 razy szybszy od tego samego testu wykonanego w WinUAE. Dla pewności test powtórzyłem kilka razy i zawsze otrzymywałem podobne wyniki. Można więc przyjąć, że w tym przypadku MorphOS lepiej radzi sobie z emulacją od WinUAE.
Ostatnim testem syntetycznym był test modułu Graphics w programie SysSpeed. Tutaj wyniki mnie także zaskoczyły. WinUAE osiągnął druzgocącą przewagę w stosunku do MorphOS-a. Po kilku testach moduł Graphics jest średnio dwa razy szybszy pod WinUAE w stosunku do tego samego testu wykonanego pod MorphOS-em.
Podsumowując wyniki otrzymane za pomocą programu SysSpeed nie można wyciągnąć jakiś konkretnych wniosków. Z jednej strony prędkość emulacji CPU zależy od „buforowania” kodu przez emulator 68k w MorphOS-ie, z drugiej strony test intuition wypada zdecydowanie lepiej od wyników otrzymanych pod WinUAE – gdzie w teorii WinUAE wykorzystuje moc GeForce 1050 Ti, który jest nieporównywalnie szybszy od Radeona 9600.
No ale to tylko syntetyk, czas sprawdzić jak to wygląda w przypadku prawdziwych programów oraz gier.
ADoom (i DoomAttack) oraz Quake I mają wbudowane benchmarki, więc można sobie od razu zobaczyć jak wygląda emulacja 68k pod MorphOS-em.
ADoom i DoomAttack – wersja z Aminetu. Do testów użyłem pliku DOOM1.WAD (wersja shareware).
Pierwszym problemem jaki napotkałem to niestabilne działanie programu pod MorphOS-em. ADoom nie chciał za bardzo działać na dostępnych trybach graficznych. Musiałem w systemie MorphOS stworzyć tryb graficzny 320×200 aby uruchomić grę . Natomiast DoomAttack skarżył się na za mały stos – ciągle upierał się, że stos ma być ustawiony na minimum 20000. Ostatecznie DoomAttack nie uruchomił się pod MorphOS-em.
ADoom uruchamiam z parametrem FPS włączonym w tooltype ikony gry. Pozwala to na wyświetlenie ilości klatek na ekranie
- WinUAE pokazuje stałe 35 FPS
- MorphOS – liczba klatek oscyluje w granicach 32-35 FPS
No nic, na razie wybór gry jest jak widać niezbyt udany i nie jestem w stanie ustalić co lepsze WinUAE czy MorphOS. Teoretycznie WinUAE osiąga lepsze wyniki – ponieważ posiadamy stabilne 35 FPS, gdzie MorphOS pokazuje wynik 32-35.
Quake I – Clickboom. Gra legenda, która w momencie premiery na Amidze miała bardzo wysokie wymagania.
Grę zainstalowałem z płytki Clickboom, nie były instalowane dodatkowe patche itd.
Wybrany tryb pracy:
- WinUAE – NTSC: 640×480 AGA
- MorphOS – Radeon 9600 Screen – 640×480
Użyłem konsoli aby wpisać komendę:
Timedemo demo1
I tak, po trzech testach średnia ilość FPS wynosi pod WinUAE ok. 140 FPS.
W przypadku MorphOS-a sytuacja była bardziej skomplikowana. Port Quake I od Clickboom jest bardzo niestabilny pod systemem MorphOS. Gra wielokrotnie zawieszała cały komputer podczas testu. Ostatecznie po kilku(nastu) próbach udało mi się uzyskać wynik pod MorphOS-em ok. 50 FPS.
Różnica dosyć znaczna, więc starałem się powtórzyć test, jednak niestabilność Quake I od Clickboom powodował, że albo komputer się wieszał, albo otrzymywałem dziwne wyniki np. 2114 FPS.
Trzeba też jednak uczciwie przyznać, że wystarczy ściągnąć jakikolwiek port Quake I dla MorphOS-a i można spokojnie grać. Po prostu clickboomowy port „nie lubi” MorphOS-a.
Kolejnymi grami, które starałem się uruchomić, były:
Exodus i Payback
Exodus oraz Payback nie posiadają niestety wbudowanych benchmarków, więc nie sposób określić jednoznacznie, która konfiguracja jest lepsza. W przypadku MorphOS-a oraz WinUAE gry działają równie szybko – a przynajmniej nie widać znaczących różnic w prędkości gry.
Największym problemem w przypadku tych gier było zmuszenie do odtwarzania soundtracku z płyty CD. Pod MorphOS-em nie udało mi się tego zrobić. W przypadku WinUAE była taka możliwość niestety powodowało to, przynajmniej w moim przypadku, chwilowe zatrzymanie gry w sytuacji w której utwór się skończył i napęd musiał odtworzyć kolejną ścieżkę Audio.
W przypadku MorphOS-a problemem była też sama instalacja gry Exodus na dysku. Instalator albo się nie uruchamiał, albo wieszał komputer.
Testowałem także różne gry „NDOS” – Megalomania, F/A-18 Interceptor, PPHammer, Lotus III itd.
W przypadku tych gier nie zauważyłem zbyt wielu różnic w prędkości działania pomiędzy WinUAE a MorphOS, z może jednym małym wyjątkiem – F/A-18 Interceptror, czasami dostawał małej „czkawki” pod UAE w MorphOS i po chwili gra zawieszała cały komputer.
Jednak ciężko powiedzieć czy to wina emulatora procesora 68k, UAE, MorphOS-a czy może samej pirackiej kopii gry.
Były benchmarki oraz gry, więc pora na programy użytkowe.
MPEGA
Pierwszym testem jaki uruchomiłem była konwersja MP3 do pliku WAV za pomocą biblioteki mpega ściągniętej z Aminetu.
Plikiem była muzyka z gry HALO:ODST – More Than His Share. Plik ma rozmiar 14,5 MB – jest to plik MP3 – 320 kbps 44100 KHz stereo.
Program uruchamiamy z shella, w moim przypadku wyglądało to następująco:
„Ram Disk:mpega35/mepga/mpega” „Ram Disk:halo.mp3” -W -s
Parametr -W oznacza zapis pliku wynikowego do formatu WAV, natomiast parametr -s – oznacza iż plik nie będzie odtwarzany w czasie konwersji, więc konwersja przebiega najszybciej jak tylko jest to możliwe.
Po konwersji powstaje plik WAV o rozmiarze ok 56 MB, który jest zapisywany w Ram Dysku.
Zapis do RAM-u był wykonany celowo, ponieważ teoretycznie eliminuje on (przynajmniej w przypadku Power Maca) niską wydajność SSD w porównaniu do PC.
WinUAE – konwersja pliku znajdującego się w Ram Dysku zajęła średnio ok. 6 sekund.
MorphOS – tutaj wyniki były ciekawe. Przy pierwszym teście konwersja zajęła ok. 11 sekund.
Przy kolejnych ok. 5 sekund (test wykonałem 4 razy aby mieć pewność iż wynik nie jest w jakiś sposób zakłamany).
Personal Paint 7
Bardzo lubię używać programu Personal Paint 7, który wiele lat temu był dołączony do płyty Magazynu Amiga, więc stwierdziłem, że porównam prędkość działania programu w WinUAE i MorphOS.
Do testów posłużyłem się obrazkiem JPG, o rozmiarze 1920×1200, obrazek ma 434 kb.
Test polegał na wczytaniu obrazka do Personal Paint 7, przeskalowaniu go do rozdzielczości 800×600 256 kolorów, następnie po przeskalowaniu użycie funkcji BLUR HIGH na całym obrazku. Po tym zabiegu, użyłem funkcji RISE HIGH .
Jako, że Personal Paint nie podaje czasu wykonania poszczególnych operacji musiałem stworzy prosty i miarodajny sposób mierzenia czasu.
Więc, podłączyłem pożyczony rejestrator obrazu – AverMedia Live Gamer HD, ustawiłem nagrywanie obrazu w 30 kl/s. Następnie mierzyłem ile klatek filmu wykonywany jest test i tak wyliczałem czas.
Wyniki są następujące:
Wczytanie obrazka wraz z przeskalowaniem do rozdzielczości 800×600 256 kol.
- WinUAE – 94/95 klatek – co daje trochę ponad 3 sekundy
- MorphOS – 110 klatek – co daje prawie 4 sekundy (przy pierwszym uruchomieniu testu), po kolejnym 101 oraz 99 klatek.
Użycie funkcji BLUR HIGH
- WinUAE – 125 klatek – co daje czas ok. 4 sekund
- MorphOS – 130 klatek – co daje czas ok. 4 sekund
Użycie funkcji RISE HIGH
- WinUAE – 121 klatek – co daje czas ok. 4 sekund
- MorphOS – 130 klatek – co daje czas ok. 4 sekund
W przypadku MorphOS-a trzeba pamiętać aby w Menu programu zaraz po uruchomieniu wyłączyć funkcję – Menu- GRAFIKA-Używaj Blittera Amigi. Jeżeli nie wyłączymy tej opcji, to Personal Paint będzie się wieszał, a menu będzie całkowicie nieczytelne.
Final Writer, WordWorth 7
Cóż, tutaj ciężko mi było przeprowadzić jakikolwiek test, który wskazałby jednoznacznie, która emulacja jest szybsza.
Zarówno w przypadku MorphOS-a jak i WinUAE oba te programy uruchamiają się szybko, natomiast samo wczytanie tekstu odbywa się błyskawicznie. Test z przechwytywaniem obrazu niestety nie był możliwy, ponieważ z niewiadomych przyczyn AverMedia nie polubił się z ekranem stworzonym przez Final Writera i WW7.
VoodooX
VoodooX 1.5 to program, który służy do rozpakowywania różnych archiwów (LHA, ZIP itd.). Program został pobrany przeze mnie z Aminetu. Wadą programu jest jego niestabilna praca w systemie MorphOS. Oczywiście nie jest to jakaś wielka wada, ponieważ MorphOS posiada wbudowany w system program do dekompresji archiwów, jednak do celów testowych niestabilne działanie programu można uznać za wadę.
Test polegał na rozpakowaniu 110 MB archiwum (łącznie prawie 400 plików graficznych w formacie IFF-ILBM) do Ram Dysku:
- WinUAE – 14 sekund
- MorphOS – 17 sekund
PODSUMOWANIE
Jakie wnioski po przeprowadzonych testach?
Po testach kilku gier moje obserwacje są następujące:
- emulator procesora 68k w MorphOS-ie „rozgrzewa” się powoli. Dopiero po trzecim, czwartym teście otrzymujemy stabilne wyniki
- w zależności od gry/programu emulacja 68k może być szybsza zdecydowanie pod WinUAE, lub mieć podobną prędkość jak emulacja na PowerPC G5
- część gier pod MorphOS-em jest niestabilna i całkowicie niegrywalna, np. Quake I od Clickbooma
- gry NDOS łatwiej jest uruchomić pod WinUAE ( przynajmniej dla mnie)
Duża część gier nie działa pod systemem MorphOS, Genetic Species, Napalm, Gloom czy wspomniany już Quake I od Clickboom. Te gry bez najmniejszego problemu uruchomimy pod WinUAE, natomiast pod MorphOS-em, albo nie da się ich w ogóle uruchomić, albo po kilku chwilach wieszają cały komputer.
Czasami podczas testów zachowanie niektórych programów zaskakiwało, np. Personal Paint 7 mogłem bez najmniejszych problemów uruchomić pod MorphOS-em w rozdzielczości 1920×1080 w 256 kolorów, gdzie próba uruchomienia pod WinUAE skutkowała pojawieniem się komunikatu o nie wystarczającej ilości pamięci. WinUAE miał ustawione 512 MB VRAM dla „Amigowej karty graficznej”, gdzie Radeon 9600 w Power Mac G5 posiada tylko 128 MB VRAM i nie miał problemów z uruchomieniem Personal Painta w takiej rozdzielczości. Nie wiem dlaczego wystąpił taki problem, próbowałem różnych konfiguracji WinUAE i zawsze otrzymywałem ten sam komunikat w AmigaOS 3.9; może to kwestia samego systemu Amigi?
Jakie były jeszcze problemy?
AmigaOS 3.9 jest starym systemem, który po zainstalowaniu nie posiada w sobie zbyt wielu dodatków, i tak np. próba instalacji SysSpeeda 2.6 to była drogą przez piekło. Najpierw brakowało MUI 3.8, potem trzeba było ściągnąć installer w wersji 43 lub lepszy, gdzie dopiero czwarta wersja okazała się poprawna itd. Natomiast w przypadku MorphOS-a nie miałem najmniejszych problemów.
Podsumowując, WinUAE może stanowić świetną alternatywę dla kogoś kto jest raczej przywiązany do starego oprogramowania oraz gier i chciałby sobie powspominać „stare dobre czasy”. Na dzień dzisiejszy MorphOS nie oferuje takiej kompatybilności ze starym oprogramowaniem jaki daje nam WinUAE. Oczywiście ma to wytłumaczenie, WinUAE emuluje cały komputer, więc programy które wymagają np. Pauli po prostu na MorphOS-ie się nie uruchomią. Z drugiej strony, jeżeli ktoś szuka raczej nowoczesnego rozwiązania, oraz „Amigowego” systemu, którego chce używać codziennie to WinUAE nie jest dla niego. Co do samej prędkości emulacji 68k, wszystko jest kwestią programów i komputera PC jaki posiadamy. Gdybym użył szybszego Ryzena, albo Core i7 to wyniki były by zdecydowanie na korzyść WinUAE. Jednak, przy konfiguracji, której użyłem różnice nie były aż tak wielkie.
’trOLLO’ – Amiga NG (6) 1/2019
